Een fotograaf krijgt automatisch auteursrecht op al zijn foto’s die voldoende origineel zijn. Originaliteit kan bijvoorbeeld blijken uit de manier van belichting en de compositie van de foto. De meeste foto's zijn in de praktijk wel (enigszins) origineel; zelfs een vakantiefoto geniet in veel gevallen auteursrechtelijke bescherming. Dat de fotograaf auteursrecht heeft op een foto houdt onder andere in dat alleen hij beslist wat er met de foto mag gebeuren. Als de fotograaf anderen daarvoor toestemming geeft, mogen de foto’s gebruikt worden in bijvoorbeeld (school)boeken, op posters en ansichtkaarten, op websites, of in een cd-boekje.
Ook een foto die op sociale media, zoals Facebook, is geplaatst, is meestal auteursrechtelijk beschermd. Dit betekent dat het niet is toegestaan om een foto van iemands Facebook-pagina af te halen en die in bijvoorbeeld een tijdschrift of op een andere website te plaatsen. Wat Facebook zelf met de foto’s mag doen is afhankelijk van het contract dat met Facebook is aangegaan.
Aan de toestemming (licentie) voor het gebruik van een foto kunnen financiële voorwaarden worden verbonden. Het is belangrijk de voorwaarden van de licentie zorgvuldig met elkaar af te spreken en schriftelijk vast te leggen. In plaats van het verlenen van een licentie kan ook gekozen worden voor de overdracht van het auteursrecht op de foto.
De maker van een foto behoudt altijdpersoonlijkheidsrechtenop zijn werk, tenzij hij daar expliciet afstand van heeft gedaan. Dat betekent onder andere dat hij bezwaar kan maken als anderen het werk verminken of aantasten, het een andere naam geven of er de naam van iemand anders (die van henzelf bijvoorbeeld) bij zetten.
De bedoeling van het auteursrecht is dat auteurs, en dus ook fotografen, in staat zijn hun creaties commercieel te (laten) exploiteren en dat anderen niet zonder toestemming aan hun geestelijk eigendom komen. Voor het gebruik van foto's waarvan de maker onvindbaar is bestaat de mogelijkheid een vrijwaringscontract te krijgen bij de StichtingFotoAnoniem.